گزارش شاخص جهانی نوآوری، به پیشرفت های قابل توجه ایران در بخش سلامت اشاره کرد و سیاست‌ها و برنامه‌های حمایتی در تولید تجهیزات پزشکی ایران‌ساخت از جمله نمایشگاه سالانه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت داخل را از مهم‌ترین سیاست‌های طرف تقاضای نوآوری در بخش سلامت ایران برشمرد.
به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، تازه‌ترین گزارش شاخص جهانی نوآوری سال 2019 که اخیراً منتشر شده، به بررسی وضعیت جهان و چند کشور منتخب در نوآوری بخش سلامت پرداخته است. این گزارش در فصل شانزدهم خود به طور اختصاصی وضعیت جمهوری اسلامی ایران را در نوآوری‌های پزشکی مورد بررسی قرار داده است. بخشی از این فصل به توانمندی و دستاوردهای کشورمان در حوزه بومی‌سازی و تولید تجهیزات پزشکی می‌پردازد:
این گزارش با اشاره به این‌که در دو دهه گذشته پیشرفت‌های قابل توجهی در بازار بخش سلامت در ایران حاصل شده است، سیاست‌ها و برنامه‌های حمایتی در تولید تجهیزات پزشکی ایران‌ساخت را یک گام اثرمند در رونق این حوزه دانسته و می‌افزاید: نمایشگاه سالانه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت داخل، هیأت امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران با ارائه حمایت‌ها، تسهیلات و یارانه به خریداران تجهیزات پزشکی از مهم‌ترین سیاست‌های طرف تقاضای نوآوری در بخش سلامت ایران محسوب می‌شوند.
این گزارش، اجرایی شدن قانون حمایت از شرکت های دانش‌بنیان را یکی از اقدامات موثر در توسعه تولید تجهیزات آزمایشگاهی، مهندسی پزشکی و تجهیزات حوزه سلامت می‌داند: قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و صندوق نوآوری و شکوفایی با حمایت از بیش از 1100 شرکت دانش بنیان در حوزه سلامت و اختصاص 85 میلیون دلار حمایت از 474 پروژه نوآوری پزشکی از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی، نقش قابل ملاحظه‌ای در توسعه نوآوری پزشکی در ایران داشته است.
حمایت از تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی ساخت داخل و لزوم صیانت از بازار داخلی محصولات دانش بنیان
گزارش شاخص جهانی نوآوری در فصل جمهوری اسلامی ایران، به نقش موثر مراکز رشد و نوآوری در حوزه سلامت اشاره نموده و بیان می‌کند: مرکز رشد لوازم و تجهیزات پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در دو دهه گذشته عملکرد بسیار خوبی در حمایت از توسعه تجهیزات پیشرفته پزشکی ساخت داخل داشته است.
بر اساس این گزارش، شرکت دانش بنیان نوآوران رباتیک و پزشکی سینا با تولید ربات جراحی سینا که علاوه بر داشتن مزایای فنی در مقایسه با نمونه‌های خارجی، مورد توجه مشتریان خارجی زیادی برای تولید مشترک و خرید قرار گرفته، از نمونه تجهیزات ساخت داخل است که سیاست پیش‌خرید (خرید تضمینی) دولتی در توسعه آن نقش مهمی داشته است.
لازم به ذکر است، در حاشیه سفر اخیر معاون علمی و فناوری رییس جمهور به کشور روسیه، موافقت نامه تولید مشترک ربات جراح سینا در روسیه به صورت SKD امضاء شد.
همچنین شرکت دانش بنیان سامانه جراحی هوشمند پارسه با تولید دستگاه راهبری و ناوبری حراجی و به طور کلی سیستم‌های پیشرفته جراحی ضمن برخورداری از سهم عمده‌ای از بازار داخل، ایران را در بین هفت کشور تولید کننده این تجهیزات در دنیا قرار داده است.
گزارش شاخص جهانی نوآوری به صورت نمونه، به توانمندی ایران در تولید یک تجهیز پزشکی موفق وپیشرفته در حوزه شنوایی توسط یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی می‌پردازد و می‌افزاید: شرکت دانش بنیان طنین پرداز پاسارگاد با تولید بخش بیرونی سیستم حلزونی شنوایی، ایران را در بین 5 کشور صاحب این فناوری در دنیا قرار داده است. چندین شرکت پیشرو خارجی خواستار همکاری برای تولید مشترک با این شرکت هستند.
این گزارش همچنین بیان می‌کند، شرکت دانش بنیان بهیار صنعت سپاهان با تولید طیف گسترده‌ای از محصولات پیشرفته و با کیفیت در حوزه رادیولوژی و رادیوگرافی، با ساخت اولین دستگاه شتاب دهنده ساخت داخل (دستگاهی بسیار پرکاربرد در پرتو درمانی و درمان سرطان) ایران در بین 10 کشور صاحب فناوری شتاب دهنده خطی قرار داده است.
ملاحظاتی در راستای تدام روند مثبت فعلی توسعه زیست‌بوم نوآوری سلامت در ایران
گزارش شاخص جهانی نوآوری در سال 2019، راه‌کارهایی را برای تداوم روند توسعه و ارتقاء زیست‌بوم نوآوری حوزه سلامت در ایران پیشنهاد داده است.
این گزارش به نیاز به تغییر تدریجی نگاه جایگزینی واردات به توسعه صادرات که تضمین کننده استمرار و موفقیت فعالیت‌های نوآورانه سلامت و نیز پوشش دهنده هزینه‌های تحقیقاتی توسعه داروها و تجهیزات پزشکی ساخت داخل و کسب درآمد ارزی خواهد بود اشاره کرده است.
بر اساس گزارش شاخص جهانی نوآوری در سال 2019، این روند در سال‌های اخیر از طریق سخت‌گیرانه‌تر الزامات مرتبط با تولید، آزمون، استاندارد و ... در ایران شدت گرفته که نیازمند حمایت و تسریع بیشتر توسط دولت است.
گزارش یاد شده همچنین بر لزوم تداوم اعتماد دولت به بنگاه‌های داخلی درگیر در نوآوری‌های پزشکی تأکید کرده و معتقد است این روند همان‌طور که در گذشته جواب داده، باید حفظ و به صورت گسترده‌‌تری تقویت شود.
گزارش شاخص جهانی نوآوری حمایت دولت از شرکت بزرگ و با فروش بالا در حوزه سلامت باید به صورتی ویژه و خارج از تشریفات اداری معمول را مورد اشاره قرار داده است. مجمع پیشگامان اقتصاد دانش بنیان که اخیراً توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای حمایت ویژه از شرکت‌های برتر دانش بنیان طراحی و در حال پیاده‌سازی می‌باشد، گامی اثرگذار در این حوزه ارزیابی شده است.
متنوع شدن سازوکارهای تأمین مالی نوآوری‌های پزشکی فراتر از مکانیزم‌های معمول و ریسک گریز وام، لیزنیگ و تسهیلات بانکی به مکانیزم‌های ریسک پذیر مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی جزء راه‌کارهایی می‌باشد که گزارش شاخص جهانی نوآوری در سال 2019 برای ایران پیشنهاد نموده است.
گفتنی است، گزارش شاخص جهانی نوآوری هرساله به صورت موضوعی وضعیت کشورها را در یک حوزه خاص بررسی می‌کند. گزارش سال 2019 شاخص جهانی نوآوری در سال 2019 به حوزه سلامت پرداخته و برای نخستین بار در فصلی جداگانه به وضعیت جمهوری اسلامی ایران در این حوزه پرداخته است.
