به گزارش سرویس علم و فناوری عیارآنلاین، این روزها برگزاری سومین نمایشگاه «تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران» در صدر اخبار علم و فناوری قرار گرفته است. این نمایشگاه از ۴ اردیبهشت آغاز بکار کرد و تا ۷ اردیبهشت ادامه داشت. متولی اصلی برگزاری این نمایشگاه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بوده و امور اجرایی آن توسط ستاد توسعه فناوری نانو انجام می‌گیرد. به منظور آشنایی بیشتر با این نمایشگاه و سازوکارهای حاکم بر آن با جناب آقای دکتر رضا اسدی فرد، دبیر نمایشگاه مصاحبه‌ای انجام شده که در ادامه آمده است.
لطفا در ابتدای صحبت تعداد شرکت‌های حاضر و تعداد محصولات در این دوره از نمایشگاه را بفرمایید؟
تعداد شرکت‌های حاضر در نمایشگاه دور اول ۱۲۰، دور دوم ۱۹۵ و امسال (دور سوم نمایشگاه) تقریبا ۳۰۵ شرکت است. اگرچه ۳۱۳ شرکت تائید شدند ولی تعدادی از آنها از حضور در نمایشگاه انصراف دادند. در مورد تعداد کل محصولات هم به لحاظ تنوع، سال اول ۱۴۰۰ مورد، سال دوم ۳۴۰۰ و امسال این تعداد به ۷۲۰۰ مورد رسیده است.
آیا محصولات به لحاظ کیفی هم رشدی داشته‌اند؟
اغلب محصولات موجود در نمایشگاه به لحاظ ظاهری و کیفی تفاوت‌هایی داشته‌اند که بین محصولات مختلف فرق دارد.
پیشتر از این قانونی در نمایشگاه اعلام شده بود مبنی بر اینکه شرکتی نمی‌تواند محصول تکراری سال قبل را طی چند دوره ارائه دهد، آیا این قانون لحاظ شده است؟
هنوز این قانون اجرا نشده‌است. ولی در آینده همچنین برنامه‌ای داریم. اگر دقت کنید سال اول همه محصولات از ۵۰% و سال دوم از۴۰% حمایت برخوردار شدند. اما امسال در حمایت از محصولات تفاوت قائل شدیم.
لطفا در همین مورد کامل تر توضیح بفرمایید.
امسال محصولات به چهار سطح بر اساس سطح فناوری تقسیم شده‌اند. سطح اول موارد فناوری بالا می‌باشد که این گروه شامل ۲۳۰ محصول (۳%) است و مشمول حمایت ۵۰ درصدی می‌شوند. سطح دوم شامل ۱۰۶۰ محصول است (۱۵%) و مشمول حمایت ۳۵ درصدی می‌شوند. سطح سوم شامل ۴۹%محصولات است که بیشترین تراکم محصول را داراست و فناوری متوسط می‌باشد. میزان حمایت از سطح سوم ۲۰ درصد است. سطح چهارم هم که مابقی محصولات را تشکیل می‌دهد ۱۰ درصد شامل حمایت می‌شود. این تفاوت برای اولین بار امسال اعمال گردیده است. در کل، محصولات سطح یک و دو به لحاظ قیمتی شامل ۷۰ درصد هزینه‌ها می‌باشد و هدف ما نیز از این نحوه توزیع، حمایت بیشتر از محصولات فناوری بالا بوده است.
برای سطح بندی طرح‌ها چه سازوکاری در نظر گرفته شده‌است؟
سطح‌بندی طرح‌ها از طریق برون‌سپاری با شرکت آویسا انجام می‌شود. به این صورت که کلیه مواردی که جنبه فنی دارد به این شرکت واگذار گردیده‌است. این مجموعه قبلا از همکاران ما در ستاد توسعه فناوری نانو بودند. علاوه بر سطح‌بندی کلیه مراحل از قبیل نظارت فنی، تائید محصولات و قیمت‌گذاری نیز با این شرکت می‌باشد. این مراحل بسیار سخت بود که امسال حدود سه ماه به طول انجامید.
حمایت‌هایی که فرمودید به بخش دولتی مربوط می‌شود، برای بخش خصوصی چه تسهیلاتی در نظر گرفته‌اید؟
برای حمایت از بخش خصوصی تسهیلات لیزینگ ۶% درنظر گرفته‌ایم. این تسهیلات از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی و با همکاری معاونت علمی پرداخت می‌شود. در مورد این طرح سطح‌بندی اعمال نمی‌شود و بسته به میزان خرید بخش خصوصی تا سقف ۷۰ درصد تسهیلات پرداخت می‌شود.
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی میزان سود تسهیلات را ۸%درصد اعلام کرده بود. قضیه ۶% چیست؟
بله این صندوق تسهیلات ۸% پرداخت می‌کند اما ما با همکاری معاونت علمی سعی بر این داریم تا ۲% دیگر به این شرکت‌ها کمک کنیم و سود تسهیلات را به ۶% برسانیم.
تجربه سال گذشته در پرداخت تسهیلات لیزینگ چگونه بوده است؟
تجربه سال گذشته در پرداخت تسهیلات لیزینگ موفق نبود در کل حدود ۲ میلیارد تومان قرارداد بسته شد که هنوز این مبلغ پرداخت نشده‌است. همچنین سال گذشته سود این تسهیلات ۱۲ درصد بود.
امسال با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی، صندوق ایرانیان و صندوق توسعه فناوری نوین پارک پردیس به دنبال این هستیم تا مبلغ قابل قبولی را به خریداران پرداخت کنیم. لذا با توجه به کاهش میزان نیاز دانشگاهی پیش بینی میکنیم امسال و سال‌های آینده بخش خصوصی نقش پررنگ تری پیدا کند.
در میان ۳۰۰ شرکتی که در نمایشگاه حضور داشتند چند شرکت مجوز دانش‌بنیان اخذ کرده‌اند؟
از میان این شرکت ها ۱۴۵ شرکت در سیستم دانش‌بنیان ثبت نام کرده‌اند و ۹۲ شرکت موفق به اخذ مجوز دانش‌بنیان شده‌اند یعنی حدودا یک سوم دانش‌بنیان هستند.
آمار اشتغال متخصصین در این شرکت‌ها چگونه است؟
با قیاسی بین دور دوم و سوم متوجه می‌شویم اشتغال متخصصین در این شرکت‌ها دو برابر شده است و از ۱۴۱ نفر به ۲۸۰ نفر رسیده است. همچنین سه پنجم نیروی این شرکت‌ها تحصیلات بالای دیپلم دارند.
روندی که می‌بایست خریداران برای بهره‌مندی از تسهیلات طی کنند چگونه است؟
از سال گذشته کل سیستم بصورت آنلاین است. خریدار پس از ثبت‌نام در سایت نمایشگاه می‌تواند از این نمایشگاه خرید کند. بدین صورت که با مراجعه به فروشنده و توافق بر سر قیمت و تعیین تمام مشخصات دستگاه و مواد، شرکت برای این خریدار پیش فاکتور صادر می‌کند. این پیش فاکتور به صورت سیستماتیک به کارتابل این فرد می‌رود، به کارتابل شرکت فروشنده و کارتابل معاونت علمی می‌آید. بعد از این مرحله تا حدودا یک ماه خریدار فرصت دارد که از این خرید انصراف دهد. پس از قطعی شدن خرید میزان یارانه هر دانشگاه را اعلام میکنیم. این محدودیت یارانه به وسعت دانشگاه ارتباط دارد. البته متاسفانه هنوز این محدودیت به دانشگاه‌ها اعلام نشده‌است. پس از قطعی‌شدن مجموع خرید از شرکت‌ها، معاونت و خریدار پول را به حساب یک صندوق واسط می‌ریزند. این صندوق با خریدار و فروشنده قرارداد می‌بندد و طی مراحل ساخت نیز بر سازنده نظارت می‌کند. پس از ساخت دستگاه، آن را به خریدار تحویل می‌دهد ولی ۱۰% از پول سازنده را به منظور رعایت تعهدات گارانتی نگه می‌دارد.
کلیه این مراحل چقدر طول میکشد؟ ظاهرا شرکت‌ها سال گذشته از طولانی بودن مراحل شکایت داشتند.
یکی از ایرادات این نمایشگاه طولانی‌شدن این فرآیند است. سال‌های قبل هم این مشکل به شدت مورد انتقاد بود که امیدواریم اصلاح شود. از میان تعهدات سال ۹۱ بیش از ۹۵% تحویل داده شده‌است و از میان تعهدات سال ۹۲ حدود ۷۳% تا به امروز تحویل داده شده‌است که این آمار ناشی از طولانی بودن فرآیند انعقاد قرارداد است.
سقف تسهیلات امسال چه رقمی در نظر گرفته شده‌است؟
در کل مبلغ در نظر گرفته شده به این منظور با سال گذشته تفاوتی نکرده است و همان ۴۰ میلیارد تومان می‌باشد. چراکه با توجه به سال گذشته پیش‌بینی می‌شد بیش از این مبلغ مورد نیاز نباشد. سال پیش، از این مقدار حدود ۳۶٫۵ میلیارد تومان یارانه پرداخت شد و ۳٫۵ میلیارد تومان اضافه بود. البته اگر امسال تقاضا زیاد باشد معاونت علمی آمادگی دارد این مبلغ را به ۵۰ میلیارد تومان برساند.
آیا در این نمایشگاه برنامه‌ای برای معرفی محصولات به شرکت‌های خارجی و صادرات محصولات ساخت ایران در نظر گرفته‌اید؟
بله، سال گذشته ما در نمایشگاه بین‌المللی «عرب لب» برای ایران یک پاویلیون در نظر گرفتیم و گلچین این شرکت‌ها را که حدود ۸ شرکت می‌شد به این نمایشگاه بردیم. این حضور منجر به تعامل خوب این شرکت‌ها با سایر کشورها شد. حضور در نمایشگاهی در بغداد هم سال گذشته با تعدادی از این شرکت‌ها صورت پذیرفت.
معاونت علمی سال گذشته کریدور خدمات صادرات محصولات دانش‌بنیان را به ستاد نانو واگذار کرد. ما نیز در این کریدور به شرکت‌های دانش‌بنیان خدمات صادراتی ارائه می‌دهیم. این کریدور در زمینه طراحی صنعتی، شرکت در نمایشگاه‌های خارجی، ثبت پتنت بین المللی، برندینگ و سایر تعاملات بین‌المللی فعالیت می‌کند. دعوت تعدادی از نمایندگان کشورهای خارجی از جمله عراق، عمان، روسیه به این نمایشگاه از جمله اقدامات دیگر این کریدور است.
مثبت‌ترین اتفاقی که امسال در این نمایشگاه افتاد چه بود؟
علاوه بر نگاه کمی به تعداد محصولات و شرکت‌ها امیدواریم در میزان فروش هم مانند دو دوره قبل رشد داشته باشیم. با توجه به اینکه در دوره اول ۳۸ میلیارد تومان و دوره دوم ۹۲ میلیارد تومان فروش داشتیم امیدواریم این دوره حداقل به ۱۲۰ میلیارد تومان برسیم. تعداد زیاد محصولات جدید هم از نقاط جالب توجه نمایشگاه امسال است.
به عنوان آخرین سوال نقطه ضعف نمایشگاه امسال را چه می‌دانید؟
نقطه ضعف نمایشگاه امسال فرآیند اجرایی آن است. با اینکه برنامه داشتیم امسال دیر شروع نکنیم اما سطح بندی ۹۰۰۰ محصول باعث شد تا کار ما کند پیش رود. اصلی‌ترین نقطه ضعف را می‌توان همکاری نمایشگاه بین المللی بیان کرد. عدم اختصاص فضای کافی و قرار ندادن این نمایشگاه در تقویم نمایشگاهی از مواردی است که نمایشگاه بین‌المللی در این زمینه‌ها کوتاهی می‌کند. شاید جالب باشد بدانید امسال دو هفته قبل از نمایشگاه قرارداد از طرف نمایشگاه بین‌المللی با ما بسته شد و صرفا قول‌های زبانی داده می‌شد. روندی که نمایشگاه بین‌المللی در پیش گرفته‌است کاملا برخلاف رفتارهای حرفه‌ای در دنیاست.
لطفا در ابتدای صحبت تعداد شرکت‌های حاضر و تعداد محصولات در این دوره از نمایشگاه را بفرمایید؟
تعداد شرکت‌های حاضر در نمایشگاه دور اول ۱۲۰، دور دوم ۱۹۵ و امسال (دور سوم نمایشگاه) تقریبا ۳۰۵ شرکت است. اگرچه ۳۱۳ شرکت تائید شدند ولی تعدادی از آنها از حضور در نمایشگاه انصراف دادند. در مورد تعداد کل محصولات هم به لحاظ تنوع، سال اول ۱۴۰۰ مورد، سال دوم ۳۴۰۰ و امسال این تعداد به ۷۲۰۰ مورد رسیده است.
آیا محصولات به لحاظ کیفی هم رشدی داشته‌اند؟
اغلب محصولات موجود در نمایشگاه به لحاظ ظاهری و کیفی تفاوت‌هایی داشته‌اند که بین محصولات مختلف فرق دارد.
پیشتر از این قانونی در نمایشگاه اعلام شده بود مبنی بر اینکه شرکتی نمی‌تواند محصول تکراری سال قبل را طی چند دوره ارائه دهد، آیا این قانون لحاظ شده است؟
هنوز این قانون اجرا نشده‌است. ولی در آینده همچنین برنامه‌ای داریم. اگر دقت کنید سال اول همه محصولات از ۵۰% و سال دوم از۴۰% حمایت برخوردار شدند. اما امسال در حمایت از محصولات تفاوت قائل شدیم.
لطفا در همین مورد کامل تر توضیح بفرمایید.
امسال محصولات به چهار سطح بر اساس سطح فناوری تقسیم شده‌اند. سطح اول موارد فناوری بالا می‌باشد که این گروه شامل ۲۳۰ محصول (۳%) است و مشمول حمایت ۵۰ درصدی می‌شوند. سطح دوم شامل ۱۰۶۰ محصول است (۱۵%) و مشمول حمایت ۳۵ درصدی می‌شوند. سطح سوم شامل ۴۹%محصولات است که بیشترین تراکم محصول را داراست و فناوری متوسط می‌باشد. میزان حمایت از سطح سوم ۲۰ درصد است. سطح چهارم هم که مابقی محصولات را تشکیل می‌دهد ۱۰ درصد شامل حمایت می‌شود. این تفاوت برای اولین بار امسال اعمال گردیده است. در کل، محصولات سطح یک و دو به لحاظ قیمتی شامل ۷۰ درصد هزینه‌ها می‌باشد و هدف ما نیز از این نحوه توزیع، حمایت بیشتر از محصولات فناوری بالا بوده است.
برای سطح بندی طرح‌ها چه سازوکاری در نظر گرفته شده‌است؟
سطح‌بندی طرح‌ها از طریق برون‌سپاری با شرکت آویسا انجام می‌شود. به این صورت که کلیه مواردی که جنبه فنی دارد به این شرکت واگذار گردیده‌است. این مجموعه قبلا از همکاران ما در ستاد توسعه فناوری نانو بودند. علاوه بر سطح‌بندی کلیه مراحل از قبیل نظارت فنی، تائید محصولات و قیمت‌گذاری نیز با این شرکت می‌باشد. این مراحل بسیار سخت بود که امسال حدود سه ماه به طول انجامید.
حمایت‌هایی که فرمودید به بخش دولتی مربوط می‌شود، برای بخش خصوصی چه تسهیلاتی در نظر گرفته‌اید؟
برای حمایت از بخش خصوصی تسهیلات لیزینگ ۶% درنظر گرفته‌ایم. این تسهیلات از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی و با همکاری معاونت علمی پرداخت می‌شود. در مورد این طرح سطح‌بندی اعمال نمی‌شود و بسته به میزان خرید بخش خصوصی تا سقف ۷۰ درصد تسهیلات پرداخت می‌شود.
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی میزان سود تسهیلات را ۸%درصد اعلام کرده بود. قضیه ۶% چیست؟
بله این صندوق تسهیلات ۸% پرداخت می‌کند اما ما با همکاری معاونت علمی سعی بر این داریم تا ۲% دیگر به این شرکت‌ها کمک کنیم و سود تسهیلات را به ۶% برسانیم.
تجربه سال گذشته در پرداخت تسهیلات لیزینگ چگونه بوده است؟
تجربه سال گذشته در پرداخت تسهیلات لیزینگ موفق نبود در کل حدود ۲ میلیارد تومان قرارداد بسته شد که هنوز این مبلغ پرداخت نشده‌است. همچنین سال گذشته سود این تسهیلات ۱۲ درصد بود.
امسال با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی، صندوق ایرانیان و صندوق توسعه فناوری نوین پارک پردیس به دنبال این هستیم تا مبلغ قابل قبولی را به خریداران پرداخت کنیم. لذا با توجه به کاهش میزان نیاز دانشگاهی پیش بینی میکنیم امسال و سال‌های آینده بخش خصوصی نقش پررنگ تری پیدا کند.
در میان ۳۰۰ شرکتی که در نمایشگاه حضور داشتند چند شرکت مجوز دانش‌بنیان اخذ کرده‌اند؟
از میان این شرکت ها ۱۴۵ شرکت در سیستم دانش‌بنیان ثبت نام کرده‌اند و ۹۲ شرکت موفق به اخذ مجوز دانش‌بنیان شده‌اند یعنی حدودا یک سوم دانش‌بنیان هستند.
آمار اشتغال متخصصین در این شرکت‌ها چگونه است؟
با قیاسی بین دور دوم و سوم متوجه می‌شویم اشتغال متخصصین در این شرکت‌ها دو برابر شده است و از ۱۴۱ نفر به ۲۸۰ نفر رسیده است. همچنین سه پنجم نیروی این شرکت‌ها تحصیلات بالای دیپلم دارند.
روندی که می‌بایست خریداران برای بهره‌مندی از تسهیلات طی کنند چگونه است؟
از سال گذشته کل سیستم بصورت آنلاین است. خریدار پس از ثبت‌نام در سایت نمایشگاه می‌تواند از این نمایشگاه خرید کند. بدین صورت که با مراجعه به فروشنده و توافق بر سر قیمت و تعیین تمام مشخصات دستگاه و مواد، شرکت برای این خریدار پیش فاکتور صادر می‌کند. این پیش فاکتور به صورت سیستماتیک به کارتابل این فرد می‌رود، به کارتابل شرکت فروشنده و کارتابل معاونت علمی می‌آید. بعد از این مرحله تا حدودا یک ماه خریدار فرصت دارد که از این خرید انصراف دهد. پس از قطعی شدن خرید میزان یارانه هر دانشگاه را اعلام میکنیم. این محدودیت یارانه به وسعت دانشگاه ارتباط دارد. البته متاسفانه هنوز این محدودیت به دانشگاه‌ها اعلام نشده‌است. پس از قطعی‌شدن مجموع خرید از شرکت‌ها، معاونت و خریدار پول را به حساب یک صندوق واسط می‌ریزند. این صندوق با خریدار و فروشنده قرارداد می‌بندد و طی مراحل ساخت نیز بر سازنده نظارت می‌کند. پس از ساخت دستگاه، آن را به خریدار تحویل می‌دهد ولی ۱۰% از پول سازنده را به منظور رعایت تعهدات گارانتی نگه می‌دارد.
کلیه این مراحل چقدر طول میکشد؟ ظاهرا شرکت‌ها سال گذشته از طولانی بودن مراحل شکایت داشتند.
یکی از ایرادات این نمایشگاه طولانی‌شدن این فرآیند است. سال‌های قبل هم این مشکل به شدت مورد انتقاد بود که امیدواریم اصلاح شود. از میان تعهدات سال ۹۱ بیش از ۹۵% تحویل داده شده‌است و از میان تعهدات سال ۹۲ حدود ۷۳% تا به امروز تحویل داده شده‌است که این آمار ناشی از طولانی بودن فرآیند انعقاد قرارداد است.
سقف تسهیلات امسال چه رقمی در نظر گرفته شده‌است؟
در کل مبلغ در نظر گرفته شده به این منظور با سال گذشته تفاوتی نکرده است و همان ۴۰ میلیارد تومان می‌باشد. چراکه با توجه به سال گذشته پیش‌بینی می‌شد بیش از این مبلغ مورد نیاز نباشد. سال پیش، از این مقدار حدود ۳۶٫۵ میلیارد تومان یارانه پرداخت شد و ۳٫۵ میلیارد تومان اضافه بود. البته اگر امسال تقاضا زیاد باشد معاونت علمی آمادگی دارد این مبلغ را به ۵۰ میلیارد تومان برساند.
آیا در این نمایشگاه برنامه‌ای برای معرفی محصولات به شرکت‌های خارجی و صادرات محصولات ساخت ایران در نظر گرفته‌اید؟
بله، سال گذشته ما در نمایشگاه بین‌المللی «عرب لب» برای ایران یک پاویلیون در نظر گرفتیم و گلچین این شرکت‌ها را که حدود ۸ شرکت می‌شد به این نمایشگاه بردیم. این حضور منجر به تعامل خوب این شرکت‌ها با سایر کشورها شد. حضور در نمایشگاهی در بغداد هم سال گذشته با تعدادی از این شرکت‌ها صورت پذیرفت.
معاونت علمی سال گذشته کریدور خدمات صادرات محصولات دانش‌بنیان را به ستاد نانو واگذار کرد. ما نیز در این کریدور به شرکت‌های دانش‌بنیان خدمات صادراتی ارائه می‌دهیم. این کریدور در زمینه طراحی صنعتی، شرکت در نمایشگاه‌های خارجی، ثبت پتنت بین المللی، برندینگ و سایر تعاملات بین‌المللی فعالیت می‌کند. دعوت تعدادی از نمایندگان کشورهای خارجی از جمله عراق، عمان، روسیه به این نمایشگاه از جمله اقدامات دیگر این کریدور است.
مثبت‌ترین اتفاقی که امسال در این نمایشگاه افتاد چه بود؟
علاوه بر نگاه کمی به تعداد محصولات و شرکت‌ها امیدواریم در میزان فروش هم مانند دو دوره قبل رشد داشته باشیم. با توجه به اینکه در دوره اول ۳۸ میلیارد تومان و دوره دوم ۹۲ میلیارد تومان فروش داشتیم امیدواریم این دوره حداقل به ۱۲۰ میلیارد تومان برسیم. تعداد زیاد محصولات جدید هم از نقاط جالب توجه نمایشگاه امسال است.
به عنوان آخرین سوال نقطه ضعف نمایشگاه امسال را چه می‌دانید؟
نقطه ضعف نمایشگاه امسال فرآیند اجرایی آن است. با اینکه برنامه داشتیم امسال دیر شروع نکنیم اما سطح بندی ۹۰۰۰ محصول باعث شد تا کار ما کند پیش رود. اصلی‌ترین نقطه ضعف را می‌توان همکاری نمایشگاه بین المللی بیان کرد. عدم اختصاص فضای کافی و قرار ندادن این نمایشگاه در تقویم نمایشگاهی از مواردی است که نمایشگاه بین‌المللی در این زمینه‌ها کوتاهی می‌کند. شاید جالب باشد بدانید امسال دو هفته قبل از نمایشگاه قرارداد از طرف نمایشگاه بین‌المللی با ما بسته شد و صرفا قول‌های زبانی داده می‌شد. روندی که نمایشگاه بین‌المللی در پیش گرفته‌است کاملا برخلاف رفتارهای حرفه‌ای در دنیاست.